به گزارش خبرگزاری مهر، تالیف این کتاب به عنوان دستاورد پژوهشی پژوهشکده ارتباطات فرهنگی و بین‌الملل پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات توسط امیر دبیری‌مهر پژوهشگر و مدرس علوم سیاسی انجام شده است و هدف از انجام دادن این پژوهش، شناسایی مؤلفه‌های فرهنگی مقاومت اسلامی در خاورمیانه و بنیان‌های دیرپای آن و محدوده پژوهش شامل ایران، عراق، لبنان و فلسطین است.
کتاب حاضر در پی واکاوی مؤلفه‌های فرهنگی است که گفتمان مقاومت اسلامی بر پایه آن‌ها شکل گرفته است و حضور خود را به‌عنوان یک گفتمان از گفتمان‌های رقیب متمایز می‌کند. به این ترتیب پرسش اصلی این است که: مؤلفه‌های فرهنگی مقاومت اسلامی در خاورمیانه کدام‌اند؟ روش مورد استفاده در این پژوهش مبتنی بر تجزیه و تحلیل ارتباطی متون است.
مولف کتاب «مولفه‌های فرهنگی گفتمان مقاومت اسلامی در خاورمیانه» گفت: در این اثر کوشیدم بیداری اسلامی و تحولات منطقه را گذار از یک شعار ایدئولوژیک به یک نظریه علمی و عینی معرفی کنم و بگویم بیداری اسلامی حقیقتی انکارناپذیر است و بین آن با تحقق تمدن نوین اسلامی پیوندهای مستحکمی برقرار است و اگر می‌خواهیم تمدن اسلامی را تحقق ببخشیم باید بیداری اسلامی را زنده نگه داریم و مقاومت اسلامی را توسعه دهیم و از مبانی عقلانی و اسلامی آن دفاع کنیم.
وی افزود: همچنان که در کتاب گفته‌ام، نام این تحولات را هرچه بگذاریم و آن را هرگونه که بنگریم، باید بپذیریم که واقعیتی در منطقه رخ‌داده که حاصل تقابل و تعارض گفتمان اسلامی و گفتمانی دیگر است که تفکر و اندیشه‌ای واداده و غرب‌زده به شمار می‌آید، تفکری که اعتقاد دارد سعادت و خوشبختی خاورمیانه در گرو حذف شدن در پدیده‌ای به نام جهانی‌شدن است!
دبیری مهر در توضیح این مفاهیم گفت: گفتمان مقاومت اسلامی یک شعار نیست، بلکه گفتمانی است که سه گزاره اساسی یاد شده را در بر دارد. اعتقادات دینی یکی از این گزاره‌هاست که بر مسلمان بودن مردم خاورمیانه و سابقه هزار و ۴۰۰ ساله اسلام در این منطقه تاکید دارد. کشورهای این منطقه هویت ملی دارند و تلاش‌هایی که در سده گذشته برای حذف این هویت در قالب حرکت‌هایی مانند پان‌عربیسم و پان‌ترکیسم انجام شده، همگی شکست خوردند. در پژوهش‌های این کتاب کوشیدم گفتمان مقاومت اسلامی را از سطح یک شعار و ایدئولوژی به یک نظریه علمی که مبتنی بر واقعیت‌های تاریخی و عینی است، ارتقاء بدهم.
این محقق گفت: اعتقاد دارم باید فضای بحث‌ها، فضایی روشمند، منطقی و غیر جانبدارانه در طرح موضوعات باشند؛ از این رو این کتاب به آرای مخالفان مقاومت اسلامی پاسخ می‌دهد و یادآور می‌شود که این مقاومت یک شعار یا ایدئولوژی نیست بلکه این گفتمانی است که بر اساس سه پایه مستحکم شکل گرفته است.
وی یکی از دلایل ناموفق بودن پروژه‌های غرب در خاورمیانه به ویژه پروژه‌های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی را نادیده گرفتن مولفه‌های فرهنگی گفتمان اسلامی دانست و گفت: آن‌ها به این مساله توجه نداشتند که این گفتمان منحصر به یک جنبش و جریان نظیر جنبش حزب‌الله یا تنها منحصر به لبنان و ایران نیست بلکه گفتمانی فراگیر است که بیش از آن که به یک نظام سیاسی مرتبط باشد، به یک اساس یا رویکرد عمیق فرهنگی پیوند خورده است.
در مقدمه این کتاب می‌خوانیم:
انقلاب عربی، بهار عربی، بیداری انسانی و بیداری اسلامی برخی از عناوینی است که برای تحولات اخیر خاورمیانه به کار رفته است که همگی از عمق و فراگیری آن حکایت می‌کند. تحولاتی که از تونس شروع شد و در مصر به اوج خود رسید و با استمرار در لیبی، یمن، بحرین و سوریه همچنان در اوج است و به نظر می‌رسد مسیری برگشت‌ناپذیر است و چهره خاورمیانه را دگرگون خواهد کرد. این تحولات یک‌شبه حادث نشده و محصول و نتیجه سال‌ها انتظار و کنش توأمان است و در میان عوامل و علل گوناگون مؤثر در آن می‌توان عنصر مقاومت را به طور برجسته مشاهده کرده آن را از دریچه گفتمان و با تأکید بر مؤلفه‌های فرهنگی تحلیل کرد. گفتمان مقاومت اسلامی را می‌توان گفتمانی دانست که خود را در برابر گفتمان غرب که بر زندگی مسلمانان چیره شده بود مطرح ساخت. سه مفهوم کلیدی مورد بحث در این کتاب یعنی «اسلام سیاسی»، «اعتقاد دینی» و «هویت ملی» به‌عنوان عناصر اصلی سازنده گفتمان فرهنگی مقاومت اسلامی در خاورمیانه در تحولات اخیر به‌طور آشکاری دیده می‌شوند.
کتاب «مؤلفه‌های فرهنگی گفتمان مقاومت اسلامی در خاورمیانه» به تازگی توسط انتشارات پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و با همکاری پژوهشکده باقرالعلوم(ع) با ۲۸۶ صفحه، شمارگان هزار نسخه و قیمت ۸ هزار و ۴۰۰ تومان منتشر شده است.
